Lách luật bằng cách mạo danh?

Tổng GĐ Vietranstimex Nguyễn Đăng Sâm cho hay, công ty của ông vừa chính thức gửi đơn đến các cơ quan chức năng khiếu nại Tập đoàn vận tải ALE (Anh) mạo danh Vietranstimex trong việc vận chuyển tháp tách Profrylene nặng 431 tấn, dài 81m, đường kính gần 9m từ cảng Dung Quất về Nhà máy lọc dầu Dung Quất (NMLDDQ). Ông Sâm cho biết, theo cam kết gia nhập WTO của Việt Nam thì ALE, với tư cách là một DN nước ngoài, chưa được phép thực hiện dịch vụ này tại Việt Nam.

Thiết bị được ALE chuyên chở nói trên là thiết bị siêu trường siêu trọng đầu tiên được đưa về đến chân công trình Nhà máy lọc dầu Dung Quất. Và vào ngày 9/5 thì hầu như đồng loạt các phương tiện thông tin đại chúng đều đưa tin Vietranstimex chính là đơn vị đã thực hiện thành công thương vụ vận tải có tầm cỡ quốc tế này. Thế nhưng thực chất lại hoàn toàn khác.

Theo ông Sâm, phương án và báo giá vận chuyển thiết bị cho NMLDDQ của Vietranstimex đã được nhà thầu chính Technip chấp thuận sau khi bảo vệ thành công tại Văn phòng Technip Malaysia. Nhưng sau đó, Technip thông báo không thể ký hợp đồng trực tiếp với nhà thầu vận tải trong nước mà phải thông qua nhà thầu nước ngoài là SDV (tập đoàn giao nhận vận tải quốc tế có trụ sở chính tại Pháp và chi nhánh tại VN) làm tổng thầu phụ về vận tải và yêu cầu Vietranstimex làm việc với SDV.

Trong quá trình thương thảo hợp đồng với SDV, Vietranstimex đã đưa phương án và chào giá tất cả các lô hàng của dự án gồm 21 lô, mỗi lô có trọng lượng dưới 300 tấn và 14 lô, mỗi lô trên 300 tấn. Ngày 13/9/2006, SDV có công văn gửi Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất, giới thiệu Vietranstimex là nhà thầu vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng cho NMLDDQ.

Tuy nhiên sau khi Vietranstimex đã thực hiện các hợp đồng phụ như đường tránh qua sông Cửa Đầm, hạ đường điện... để phục vụ việc vận chuyển thì SDV chỉ ký hợp đồng giao cho đơn vị này các kiện hàng từ 20 - 300 tấn. Riêng với các kiện hàng trên 300 tấn, SDV yêu cầu Vietranstimex giao cho ALE thực hiện.

Tất nhiên Vietranstimex kịch liệt phản đối, bởi theo thông tin từ công ty này, họ từng vận chuyển nhiều lô hàng có tải trọng lớn hơn gấp nhiều lần như kiện hàng cho nhà máy phân đạm Phú Mỹ lên đến 1.600 tấn, dài 100m; kiện hàng cho giàn khoan nặng gần 2.000 tấn... Hơn nữa, ALE là doanh nghiệp nước ngoài chưa có giấy phép hoạt động tại VN, các phương tiện vận tải của ALE không có các loại giấy phép lưu hành và đăng kiểm theo quy định của Luật Đường bộ VN.

SDV không chấp nhận ý kiến của Vietranstimex, và theo ông Sâm, do sức ép tiến độ của NMLDDQ, cuối cùng Vietranstimex đã phải chấp nhận chỉ ký hợp đồng vận chuyển các kiện hàng từ 20 - 300 tấn. Thế nhưng, SDV lại tiếp tục “leo thang” khi tự ý cắt giảm các kiện hàng thuộc phạm vi hợp đồng với Vietranstimex để giao cho ALE vận chuyển.

Thậm chí có nhiều kiện hàng, Vietranstimex đã thiết kế phương án vận chuyển gửi SDV để bảo vệ với tổng thầu Technip, nhưng sau đó SDV lại giao cho ALE thực hiện. Việc làm đó, theo Vietranstimex, đã gây thiệt hại không nhỏ cho DN này vì đơn vị này đã điều động phương tiện, xây dựng kho bãi, chuẩn bị phục vụ từ nhiều tháng trước.

Không những thế, ông Sâm cho biết, đến khi vận chuyển tháp tách Profrylene (thuộc nhóm 14 kiện hàng trên 300 tấn) từ cảng Dung Quất về NMLDDQ vào ngày 9/5/2007, ALE đã trực tiếp thực hiện nhưng lại bằng cách… dùng tên Vietranstimex, đưa thông tin cho báo chí chính Vietranstimex thực hiện thương vụ vận chuyển này. Trong khi trước đó, SDV luôn buộc Vietranstimex không được thông tin trên báo chí về việc tham gia vận chuyển thiết bị cho NMLDDQ!

Giải thích lý do vì sao một đơn vị chuyên doanh vận tải quốc tế như ALE lại phải mạo danh thương hiệu Vietranstimex để hoạt động, ông Nguyễn Đăng Sâm cho rằng: “ALE vi phạm hợp đồng, lợi dụng thương hiệu Vietranstimex là để lách luật, hợp thức hóa việc tham gia vận chuyển lô hàng cho nhà máy trong khi vi phạm cam kết gia nhập WTO của VN trong ngành vận tải, để trục lợi”.

Theo cam kết của VN gia nhập WTO, trong lĩnh vực giao thông vận tải, điểm F về dịch vụ vận tải đường bộ có quy định rõ: “Kể từ ngày (VN) gia nhập (WTO), các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài được cung cấp dịch vụ vận tải hàng hoá và vận tải hành khách thông qua hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc liên doanh (với các đối tác vận tải VN), trong đó tỉ lệ vốn góp của phía nước ngoài không quá 49%.

Sau 3 năm kể từ khi gia nhập, tuỳ theo nhu cầu thị trường, được phép thành lập liên doanh để cung cấp dịch vụ vận tải hàng hoá, trong đó tỉ lệ vốn góp của phía nước ngoài không được vượt quá 51%. 100% lái xe của liên doanh phải là công dân VN”.

Trong khi đó, Vietranstimex là nhà thầu duy nhất trong nước tham gia vận chuyển thiết bị cho NMLDDQ lại không hề có hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc liên doanh với ALE và SDV để đưa phương tiện của ALE vào vận chuyển nội địa VN. Và cũng không có lái xe nào của Vietranstimex tham gia điều khiển các phương tiện vận chuyển của ALE…

Ông Sâm cho biết, việc bị lợi dụng thương hiệu trở thành giọt nước làm tràn ly, nên ngày 12/5/2007, Vietranstimex đã có văn bản số 349/KD báo cáo với Ban Quản lý dự án NMLDDQ về toàn bộ sự việc. Đồng thời yêu cầu SDV và ALE đính chính, giải thích với công luận để thương hiệu Vietranstimex không bị lợi dụng phục vụ cho việc vi phạm những cam kết của VN với WTO về việc đưa phương tiện nước ngoài vào kinh doanh vận tải nội địa đường bộ VN.

ALE được bao che để vi phạm pháp luật VN?

Ngày 15/5, trực tiếp Giám đốc Ban Quản lý dự án NMLDDQ Trương Văn Tuyến đã có công văn C-DQR-TPC gửi các ông P.K.Signh (Giám đốc dự án của Technip), Pierre Houe (Giám đốc SDV khu vực châu Á - Thái Bình Dương) và Nguyễn Đăng Sâm (Tổng Giám đốc Vietranstimex) nêu rõ:

“Chúng tôi không can thiệp vào công việc nội bộ của TPC (liên doanh tổng thầu Technip), nhưng chúng tôi phải nhắc lại trong hợp đồng cung cấp thiết bị ký kết với TPC có những ràng buộc nêu rõ việc sử dụng tối đa nhà thầu phụ trong nước.

Đối với lĩnh vực vận chuyển hàng hoá nội địa bằng đường bộ, sự tham gia của các nhà thầu phụ nước ngoài được quy định bằng những điều kiện cụ thể. Ví dụ việc thoả thuận hợp tác kinh doanh với một đơn vị vận tải trong nước, quốc tịch của lái xe…

Chúng tôi đề nghị TPC, với tư cách là nhà thầu cung cấp thiết bị, thận trọng xem xét những vấn đề chưa giải quyết xong để nhanh chóng xử lý các tranh chấp theo hướng đảm bảo lợi ích của dự án và đáp ứng các yêu cầu của hợp đồng cũng như pháp luật VN”.

Chỉ 1 ngày sau khi lãnh đạo Ban Quản lý dự án MNLDDQ có phản ứng chính thức, đại diện SDV đã ra Đà Nẵng làm việc với Vietranstimex. Sau khi thừa nhận vi phạm hợp đồng, SDV đã ký phụ lục hợp đồng về việc để Vietranstimex tiếp tục thực hiện vận chuyển 18/21 kiện hàng dưới 300 tấn đã bị cắt giảm trước đó, riêng 3 kiện còn lại SDV đã giao cho ALE nên họ điều đình Vietranstimex chấp thuận.

Ngày 17/5, Vietranstimex đã có văn bản số 409/KD báo cáo với Ban Quản lý dự án NMLDDQ và TPC về kết quả buổi làm việc mới nhất với SDV. Trong đó nhấn mạnh: “Vì không muốn ảnh hưởng đến tiến độ của dự án nên chúng tôi đã chấp thuận giao nhà thầu phụ của SDV (là ALE) vận chuyển 3 kiện hàng này nhưng lưu ý họ phải có đầy đủ các giấy tờ lưu hành, đăng kiểm, 100% lái xe là người VN… theo quy định của pháp luật VN”.

Cùng với cam kết phối hợp với SDV để thực hiện tốt công tác vận tải cho dự án trong phạm vị hợp đồng đã ký, tại văn bản này Vietranstimex cũng lưu ý: “Các vấn đề liên quan đến việc nhà thầu vận tải nước ngoài phải tuân thủ các quy định của VN về vận tải đường bộ, tuân thủ các cam kết về lĩnh vực vận tải đường bộ của VN đối với WTO trong việc sử dụng nhà thầu vận tải nước ngoài, là trách nhiệm của SDV dưới sự giám sát của quý Ban và TPC”.

Đáng nói là ngoài việc tìm cách dàn xếp tranh chấp hợp đồng với Vietranstimex, cả SDV và ALE vẫn tiếp tục phớt lờ vấn đề vi phạm pháp luật VN. Dù mọi việc đã được phản ảnh lên cấp thẩm quyền song tới nay ALE chưa thực hiện theo đúng quy định của pháp luật VN và các cam kết gia nhập WTO. Thế nhưng họ vẫn đang tiếp tục vận chuyển 3 kiện hàng dưới 300 tấn do SDV cắt ra từ hợp đồng với Vietranstimex mà không hề bị các cơ quan chức năng Quảng Ngãi kiểm tra, ngăn chặn.

“Thêm vào đó, trong số 14 kiện hàng thuộc loại siêu trường siêu trọng (trên 300 tấn), ALE đã vận chuyển về chân công trình 1 kiện và còn 13 kiện nữa. Với tình trạng SDV và ALE vi phạm pháp luật VN như vậy thì liệu họ có tiếp tục được “tạo điều kiện” để thực hiện hay không?” – ông Nguyễn Đăng Sâm đặt câu hỏi.

Điều khiến ông băn khoăn nhất là: “Vì sao phương tiện của ALE chưa được cấp phép hoạt động nội địa VN mà vẫn không bị kiểm tra, đình chỉ? Đây là vấn đề liên quan đến việc quản lý, giám sát thực hiện luật pháp VN của các cơ quan chức năng như công an, thanh tra giao thông... Không thể lấy lý do chạy theo yêu cầu tiến độ của dự án mà để đối tác nước ngoài tự tung tự tác như vậy!”.

Vụ tranh chấp hợp đồng giữa Vietranstimex với SDV (và đằng sau là ALE) cũng là một trong những vụ đầu tiên liên quan đến việc thực hiện các cam kết gia nhập WTO của VN ngay trên lãnh thổ VN.

Hải Châu